De inflatie is gedaald, wordt alles nu goedkoper?

Met inflatie bedoelen we de mate waarin de prijzen van goederen en diensten stijgen ten opzichte van het jaar ervoor. Als de inflatie stijgt, zijn we dus meer geld kwijt voor dezelfde producten. Hoeveel meer we kwijt zijn, drukken we uit in een percentage. Dus als bijvoorbeeld boodschappen, diensten en huren in totaal gemiddeld 4% duurder zijn dan een jaar geleden, dan spreken we van een inflatie van 4%. We streven naar een inflatie van 2% (en daarbij hebben we het over de HICP-inflatie. Dat is het cijfer dat de ECB en andere centrale banken in het eurogebied als maatstaf gebruiken). Deze bedroeg in april 2,6% en we verwachten dat de inflatie in 2024 uitkomt op 2,9% (zie ook Najaarsraming DNB).

Nee, een lagere inflatie betekent dat de prijzen van goederen en diensten gemiddeld minder hard stijgen ten opzichte van een jaar ervoor, maar ze stijgen nog wel, zie ook de figuur hierboven. Een lager inflatiecijfer betekent dus niet dat de prijzen dalen.

Wat veroorzaakt inflatie?

Er zijn verschillende oorzaken. Als het aanbod van een product of dienst kleiner is dan de vraag, dan kan dat inflatie aanwakkeren. Bijvoorbeeld wanneer door droogte of oorlog ergens een tekort aan is, dan drijft dat de prijs van dat product en de afgeleide producten op.
Ook als de overheid heel veel geld uitgeeft, dan kan dat de algemene vraag en de economische groei tijdelijk stimuleren. Maar als deze toename van de vraag de productiecapaciteit van een economie overtreft, kan dit tot hogere prijzen leiden. Hogere lonen en stijgende winstmarges kunnen ook voor inflatie zorgen.

Het afgelopen jaar is de inflatie snel gedaald, hoe is dat gegaan?

Dalende energieprijzen hebben een belangrijke rol gespeeld. Huishoudens zien die terug in hun energierekening en aan de pomp. Daarnaast vertaalt de energieprijs zich in transportkosten en productiekosten van goederen en diensten wat je terugziet in de eindprijs. Ook het grotere aanbod aan goederen na de periode van schaarste tijdens corona heeft de inflatie laten dalen. Tot slot hebben centrale banken een belangrijke bijdrage geleverd door het herhaaldelijk verhogen van de rente. Meer hierover vind je hier. Als de rente hoog is, geven mensen en bedrijven minder uit, wat de vraag naar producten en diensten doet afnemen waardoor de prijzen dalen.

Waarom willen we met de inflatie liever niet onder de 2% zakken?

Als het inflatiecijfer richting de 0% gaat, naderen we het gevaarlijke punt van deflatie. Dan kosten producten en diensten minder dan een jaar ervoor. Mensen en bedrijven stellen hun aankopen uit omdat ze verwachten dat het product goedkoper wordt. En als iedereen zijn aankopen uitstelt, is dat slecht voor de economie. Het is lastiger om uit een periode van deflatie te komen dan uit een periode van inflatie.